گروه‌ عضلات پشت

Muscle Groups of the Back

🏠 » عضلات بدن » عضلات پشت بدن
فهرست مطالب صفحه

مقدمه

Introduction

بدن انسان مجموعه‌ای پیچیده از عضلات، مفاصل و ساختارهای حرکتی است که هر یک نقشی مهم در عملکرد روزانه ما ایفا می‌کنند. در میان این ساختارها، عضلات پشت یکی از مهم‌ترین گروه‌های عضلانی محسوب می‌شوند که علاوه بر تأمین پایداری و تعادل بدن، نقش کلیدی در حرکات ستون فقرات و اندام فوقانی دارند. این عضلات از سطحی‌ترین لایه‌ها، که حرکات عمده اندام فوقانی را کنترل می‌کنند، تا عضلات عمقی که به تثبیت و استحکام ستون فقرات کمک می‌کنند، دسته‌بندی می‌شوند.

در این صفحه، به بررسی آناتومی عضلات پشت بر اساس استانداردهای علمی و با الهام از کتاب آناتومی گری (Gray’s Anatomy) می‌پردازیم. این کتاب، یکی از منابع معتبر و شناخته‌شده در علم آناتومی، عضلات پشت را به‌طور دقیق توصیف کرده و نقش حیاتی آن‌ها را در حرکات بدن و پایداری ستون فقرات مورد بررسی قرار داده است. در ادامه، دسته‌بندی دقیق این عضلات را ارائه خواهیم کرد و عملکرد، اهمیت آناتومیکی و کاربرد آن‌ها را در فعالیت‌های ورزشی و زندگی روزمره تحلیل خواهیم نمود.

🔹 در این بررسی، نکات مهمی همچون:
✅ جایگاه و عملکرد هر عضله در حرکات بدن
✅ ارتباط عضلات پشت با سایر بخش‌های اسکلتی-عضلانی
✅ نقش این عضلات در ورزش و پیشگیری از آسیب‌ها

این مقاله یک راهنمای جامع برای ورزشکاران، مربیان و علاقه‌مندان به آناتومی است که می‌خواهند شناخت بهتری از عملکرد عضلات پشت و ارتباط آن‌ها با حرکات بدن داشته باشند.

عضلات پشت بدن back muscles

1. عضلات سطحی پشت

Superficial Muscles of the Back

عضله ذوزنقه‌ای

Trapezius Muscle

عضله ذوزنقه‌ای یکی از مهم‌ترین عضلات سطحی پشت است که از ناحیه‌ی پس‌سری تا بخش میانی پشت امتداد دارد. این عضله نقش کلیدی در حرکات شانه، تثبیت کتف و حرکات گردن دارد. تقویت آن موجب بهبود استقامت شانه‌ها، کاهش درد گردن و بهبود وضعیت بدن می‌شود.

عضله ذوزنقه ای

عضله پشتی بزرگ

Latissimus Dorsi Muscle

ماهیچه پشتی بزرگ یکی از قوی‌ترین و وسیع‌ترین عضلات سطحی پشت است که در حرکات کششی، خم شدن به عقب و چرخش داخلی بازو نقش حیاتی دارد. این عضله از پایین ستون فقرات تا استخوان بازو امتداد دارد و مسئول ایجاد نیروی کششی در حرکاتی مانند بارفیکس، شنا و پارویی است. تقویت این عضله باعث افزایش قدرت در حرکات کششی، بهبود فرم بدن و کاهش آسیب‌های کمر و شانه می‌شود.

عضله پهن پشتی | عضله لت

عضله بالابرنده کتف

Levator Scapulae Muscle

عضله گوشه‌ای کتف یکی از عضلات سطحی پشت است که در حرکات بالا بردن کتف، تثبیت گردن و پایداری شانه‌ها نقش دارد. این عضله از ناحیه گردنی ستون فقرات تا لبه داخلی استخوان کتف امتداد دارد و در حرکاتی مانند بالا انداختن شانه‌ها، چرخش گردن و حفظ تعادل در حرکات بالاتنه فعال است. تقویت این عضله موجب بهبود استحکام گردن، کاهش درد شانه و بهبود وضعیت بدن می‌شود.

عضله بالا برنده کتف

عضله متوازی‌الاضلاع بزرگ

Rhomboid Major Muscle

عضله متوازی‌الاضلاع بزرگ یکی از عضلات سطحی پشت است که بین ستون فقرات و استخوان کتف قرار دارد. این عضله در کنار عضله متوازی‌الاضلاع کوچک قرار گرفته و وظیفه جمع کردن کتف به سمت ستون فقرات، تثبیت موقعیت شانه و کمک به حرکات کتف را بر عهده دارد. تقویت این عضله به بهبود وضعیت بدن، جلوگیری از افتادگی شانه‌ها و کاهش درد در ناحیه بین دو کتف کمک می‌کند.

عضله لوزی شکل

عضله متوازی‌الاضلاع کوچک

Rhomboid Minor Muscle

عضله متوازی‌الاضلاع کوچک یک عضله سطحی و لوزی‌شکل در پشت است که بالاتر از عضله متوازی‌الاضلاع بزرگ قرار دارد. این عضله نقش جمع کردن کتف به سمت ستون فقرات، تثبیت موقعیت شانه و کمک به حرکات تیغه‌ی کتف را بر عهده دارد. تقویت این عضله به بهبود وضعیت بدن، کاهش درد در ناحیه بین دو کتف و افزایش استحکام شانه‌ها کمک می‌کند.

عضله متوازی الاضلاع کوچک

2. عضلات میانی پشت

Intermediate Muscles of the Back

عضله دنده‌ای خلفی فوقانی

Serratus Posterior Superior Muscle

عضله دنده‌ای خلفی فوقانی یکی از عضلات میانی پشت است که نقش اصلی آن کمک به حرکات دنده‌ها و تسهیل تنفس است. این عضله در بالای پشت، زیر عضله ذوزنقه‌ای قرار دارد و به هنگام دم، دنده‌ها را بالا می‌کشد. تقویت این عضله باعث بهبود عملکرد تنفسی، کاهش فشار روی گردن و بهبود وضعیت بدن می‌شود.

عضله دنده‌ای خلفی فوقانی

عضله دنده‌ای خلفی تحتانی

Serratus Posterior Inferior Muscle

عضله دنده‌ای خلفی تحتانی یکی از عضلات میانی پشت است که وظیفه پایین کشیدن دنده‌ها هنگام بازدم و تثبیت قفسه سینه را بر عهده دارد. این عضله در پایین‌ترین بخش پشت، زیر عضله پشتی بزرگ قرار دارد و برخلاف عضله دنده‌ای خلفی فوقانی که در دم کمک می‌کند، این عضله در بازدم نقش دارد. تقویت این عضله باعث بهبود عملکرد تنفسی، تثبیت قفسه سینه و کاهش فشار روی ستون فقرات کمری می‌شود.

عضله دنده‌ای خلفی تحتانی

3. عضلات عمقی (ذاتی) پشت

 Deep (Intrinsic) Muscles of the Back

🔹 عضلات عمقی پشت که به عنوان عضلات ذاتی ستون فقرات نیز شناخته می‌شوند، نقش کلیدی در پایداری، استحکام و حرکات ظریف ستون فقرات دارند. این عضلات در سه لایه سطحی، میانی و عمقی قرار گرفته‌اند و در حرکات چرخشی، خم شدن و راست شدن ستون فقرات نقش دارند.

🔶 لایه سطحی عضلات عمیق

Superficial Layer of Deep Muscles

عضلات راست‌کننده ستون فقرات

Erector Spinae Muscles

🔹 عضلات راست‌کننده ستون فقرات گروهی از عضلات عمقی و بلند در دو طرف ستون فقرات هستند که از پایین کمر تا قاعده‌ی جمجمه امتداد دارند. این عضلات مسئول حفظ استقامت ستون فقرات، خم و راست شدن کمر و تثبیت وضعیت بدن هستند.

این عضلات یکی از مهم‌ترین گروه‌های عضلانی برای حفظ پایداری بدن و انجام حرکات روزمره، ورزش‌های قدرتی و استقامتی محسوب می‌شوند.

📌 عضلات راست‌کننده ستون فقرات شامل سه بخش اصلی هستند:
1️⃣ عضله خاصره‌ای‌دنده‌ای (Iliocostalis) – جانبی‌ترین بخش این گروه
2️⃣ عضله طویل (Longissimus) – در مرکز قرار دارد و طولانی‌ترین عضله این گروه است
3️⃣ عضله خاری (Spinalis) – نزدیک‌ترین بخش به ستون فقرات

عضلات راست کننده ستون فقرات

بررسی عضلات راست کننده ستون فقرات

Review of Erector Spinae Muscles

عضله خاصره‌ای‌دنده‌ای

Iliocostalis Muscle

🔹 عضله خاصره‌ای‌دنده‌ای جانبی‌ترین بخش از گروه عضلات راست‌کننده ستون فقرات است و از پایین کمر تا گردن امتداد دارد. این عضله در حفظ استقامت بدن، تثبیت ستون فقرات و خم شدن جانبی کمر نقش دارد. تقویت این عضله باعث افزایش قدرت در حرکات کششی، کاهش خطر کمردرد و بهبود تعادل بدن می‌شود.

عضله ایلیوکوستالیس

عضله طویل

Longissimus Muscle

🔹 عضله طویل طولانی‌ترین و مرکزی‌ترین عضله در گروه راست‌کننده‌های ستون فقرات است که از پایین کمر تا گردن و سر امتداد دارد. این عضله در حفظ استقامت بدن، راست نگه داشتن ستون فقرات، حرکات جانبی و چرخش گردن و سر نقش دارد. تقویت این عضله باعث بهبود پایداری ستون فقرات، کاهش درد کمری و افزایش قدرت در حرکات بالاتنه می‌شود.

longissimus muscle

عضله خاری

Spinalis Muscle

🔹 عضله خاری درونی‌ترین و نزدیک‌ترین عضله به ستون فقرات در گروه راست‌کننده‌های ستون فقرات است. این عضله در راستای خط میانی ستون فقرات قرار دارد و از مهره‌های کمری تا گردن امتداد پیدا می‌کند. وظیفه اصلی آن تثبیت و راست نگه داشتن ستون فقرات است. این عضله نسبت به دو عضله دیگر گروه راست‌کننده (خاصره‌ای‌دنده‌ای و طویل) کوتاه‌تر است اما در پایداری و عملکرد صحیح ستون فقرات نقش کلیدی دارد.

تقویت این عضله باعث کاهش خطر آسیب‌های کمری و گردنی، بهبود تعادل بدن و افزایش استقامت در حرکات روزمره و ورزشی می‌شود.

Spinalis Muscle

🔶لایه میانی عضلات عمیق

Intermediate Layer of Deep Muscles

🔹 عضلات لایه میانی پشت در سطحی عمیق‌تر از عضلات راست‌کننده ستون فقرات قرار دارند و نقش مهمی در تثبیت، کنترل حرکات ظریف ستون فقرات و چرخش‌های کوچک مهره‌ها دارند. این عضلات به ویژه در حرکات خم شدن، چرخش‌های ظریف ستون فقرات و کنترل حرکات گردن و کمر نقش دارند.

عضله نیمه‌خاری

Semispinalis Capitis, Cervicis, Thoracis Muscle

🔹 عضله نیمه‌خاری یکی از عضلات لایه میانی عمقی پشت است که از مهره‌های سینه‌ای و گردنی تا جمجمه امتداد دارد. این عضله به حرکات چرخشی و خم شدن گردن و قسمت فوقانی ستون فقرات کمک کرده و در تثبیت وضعیت بدن و کنترل حرکات ظریف ستون فقرات نقش مهمی دارد. تقویت این عضله موجب بهبود ثبات گردن، کاهش فشار روی مهره‌های گردنی و افزایش قدرت در حرکات چرخشی سر و کمر می‌شود.

عضله نیمه‌خاری به سه بخش تقسیم می‌شود:
1️⃣ نیمه‌خاری سری (Semispinalis Capitis) – بخش فوقانی، کنترل حرکات سر
2️⃣ نیمه‌خاری گردنی (Semispinalis Cervicis) – در قسمت گردنی، کنترل حرکات مهره‌های گردنی
3️⃣ نیمه‌خاری سینه‌ای (Semispinalis Thoracis) – در قسمت سینه‌ای، کمک به ثبات و حرکت ستون فقرات

نیمه خاری سری
Semispinalis Capitis
عضله نیمه خاری گردنی
Semispinalis Cervicis
نیمه خاری سینه ای
Semispinalis Thoracis

عضله چندپاره

Multifidus Muscle

🔹 عضله چندپاره یکی از عمیق‌ترین و مهم‌ترین عضلات تثبیت‌کننده ستون فقرات است که در امتداد طول ستون فقرات، از مهره‌های خاجی (ساکروم) تا مهره‌های گردنی امتداد دارد. این عضله وظیفه حفظ تعادل مهره‌ها، تثبیت وضعیت بدن، جلوگیری از حرکات غیرضروری ستون فقرات و بهبود پایداری کمری را بر عهده دارد. تقویت این عضله باعث بهبود استحکام ستون فقرات، جلوگیری از آسیب‌های کمری و افزایش قدرت در حرکات ورزشی و روزمره می‌شود.

این عضله به‌ویژه در پایداری ستون فقرات کمری (کمر) نقش بسیار کلیدی دارد و ضعف آن عامل بسیاری از کمردردهای مزمن است

Multifidus Muscle

عضلات چرخاننده ستون فقرات

Rotatores - Longus & Brevis Muscle

🔹 عضلات چرخاننده ستون فقرات گروهی از عضلات عمقی و کوتاه هستند که بین مهره‌های ستون فقرات قرار دارند. این عضلات در چرخش‌های ظریف ستون فقرات، حفظ پایداری مهره‌ها و تنظیم حرکات بین مهره‌ای نقش دارند. عضلات چرخاننده شامل دو بخش طولانی (Longus) و کوتاه (Brevis) هستند که در کنار عضله چندپاره (Multifidus) کار می‌کنند.

این عضلات برای حرکات کنترل‌شده‌ی مهره‌ها و جلوگیری از ناپایداری‌های بین مهره‌ای حیاتی هستند. ضعف این عضلات می‌تواند منجر به بی‌ثباتی در ستون فقرات و افزایش خطر کمردرد شود.

Rotatores Muscle

🔶 لایه عمقی عضلات عمیق

Deep Layer of Deep Muscles

🔹 عضلات لایه عمقی ستون فقرات کوچک‌ترین و عمیق‌ترین عضلات پشت هستند که در کنترل حرکات بین مهره‌ای، تثبیت وضعیت بدن و کمک به حرکات جزئی مهره‌ها نقش دارند. این عضلات به صورت جداگانه بین مهره‌ها و دنده‌ها قرار گرفته‌اند و مسئول حرکات ظریف و پایداری ستون فقرات هستند.

عضله بین‌خاری

Interspinales Muscle

عضله بین‌خاری یکی از عضلات عمقی و کوچک است که در بین مهره‌های ستون فقرات قرار دارد. این عضله در حرکت‌های جزئی و تثبیت ستون فقرات نقش دارد و به حفظ تعادل در بین مهره‌ها کمک می‌کند. عضلات بین‌خاری به طور عمده در بخش‌های مختلف ستون فقرات مانند گردن و کمری قرار گرفته‌اند و کمک می‌کنند تا حرکات دقیق بین مهره‌ها انجام شود.

عضله بین خاری

عضله بین‌عرضی

Intertransversarii Muscle

عضلات بین‌عرضی (Intertransversarii) مجموعه‌ای از عضلات کوچک و عمقی هستند که در ستون فقرات قرار دارند. این عضلات مسئول کمک به حرکت و پایداری ستون فقرات هستند، به ویژه در نواحی گردنی و کمری. آنها در بین زوائد عرضی مهره‌ها قرار گرفته و در فرآیندهای حرکتی بسیار دقیق و جزئی نقش دارند. در این بررسی، تمامی ویژگی‌های آناتومی، فیزیولوژی و کاربردهای این عضله طبق چک لیست بررسی خواهد شد.

عضله بین عرضی

عضلات بالابرنده دنده‌ها

Levatores Costarum Muscle

عضلات بالابرنده دنده‌ها (Levatores Costarum) عضلاتی کوچک و عمقی هستند که در نواحی سینه‌ای ستون فقرات قرار دارند. این عضلات در فرآیند تنفس و حرکت دنده‌ها به‌شدت نقش دارند و به عنوان عضلات کمکی در حرکت دنده‌ها در هنگام دم و بازدم عمل می‌کنند. بررسی دقیق آناتومی، عملکرد و اهمیت این عضلات طبق چک لیست انجام می‌شود.

عضله بالابرنده دنده ها

نکات جالب و کاربردی

1. عضلات پشت کلید حرکت در وضعیت ایستاده هستند

عضلات پشتی به‌ویژه ارکتور اسپاین (Erector Spinae) برای حفظ وضعیت ایستاده و تعادل بدن بسیار حیاتی‌اند. بدون این عضلات، شما نمی‌توانید به‌طور مؤثر تعادل خود را در وضعیت ایستاده حفظ کنید. 💪

2. ماهیچه‌های پشتی از ستون فقرات محافظت می‌کنند

عضلات پشتی، به‌ویژه مولتیفیدوس (Multifidus) و سیمی‌اسپاینالیس (Semispinalis)، ستون فقرات را از آسیب‌های ناشی از حرکت‌های اشتباه یا فشار ناگهانی محافظت می‌کنند. این عضلات از آسیب به دیسک‌های بین‌مهره‌ای جلوگیری می‌کنند. 🛡️

3. عضلات پشتی با شانه‌ها همکاری دارند

ماهیچه‌های ذوزنقه‌ای (Trapezius) و رومبوییدها (Rhomboids) به حرکت و پایداری شانه‌ها کمک می‌کنند و در بسیاری از ورزش‌ها مانند شنا و وزنه‌برداری نقش کلیدی دارند. 🏋️‍♂️

4. عضلات پشت برای تنفس کمک می‌کنند

ماهیچه‌های میان‌لایه‌ای مانند ماهیچه دنده‌ای خلفی فوقانی (Serratus posterior superior) به تنفس و به‌ویژه به گسترش دنده‌ها در هنگام نفس کشیدن عمیق کمک می‌کنند. 🌬️

5. عضلات پشتی به قد بلندتر شدن کمک می‌کنند

تقویت عضلات پشتی به بهبود وضعیت بدنی و افزایش قد کمک می‌کند. با تقویت این عضلات، قوس طبیعی کمر تقویت می‌شود و شخص می‌تواند به صورت ایستاده‌تر و قد بلندتری به نظر برسد. 📏

6. عضلات پشتی در پیشگیری از کمر درد بسیار مؤثرند

تقویت ارکتور اسپاین (Erector Spinae) و دیگر عضلات پشتی به‌ویژه در کاهش دردهای کمر و جلوگیری از مشکلات مزمن کمر مفید است. 🔴

7. عضلات پشت بهترین دوستان حرکات کششی هستند

بسیاری از حرکات کششی مانند کشش گربه‌ای (Cat-Cow Stretch) و کشش لمبر (Lumbar Stretch) بیشتر از هر عضله‌ای، عضلات پشتی را هدف قرار می‌دهند. 🧘‍♂️

8. عضلات پشتی مستقیماً به قدرت عضلات شکمی ارتباط دارند

عضلات پشتی و عضلات شکمی برای حفظ تعادل و انجام حرکات قدرتی مانند ددلیفت و اسکوات به‌طور مستقیم با هم همکاری دارند. تقویت هر دو گروه عضلانی، پایداری بدن را افزایش می‌دهد. 🔄

9. رابطه عضلات پشتی و ناحیه گردن

عضلات پشتی از جمله ماهیچه‌های طویل (Longissimus) و ماهیچه نیمه‌خاری (Semispinalis) در تقویت گردن و پیشگیری از گردن درد در افرادی که زمان زیادی را در حالت نشسته می‌گذرانند، بسیار مؤثرند. 🤕

10. عضلات پشتی به رشد عضلات دیگر کمک می‌کنند

این عضلات مانند یک «لایه محافظ» برای عضلات دیگر مانند عضلات شکم، همسترینگ و عضلات سرینی (Glutes) عمل می‌کنند. وقتی عضلات پشت تقویت شوند، عضلات دیگر نیز از فشار کمتری برخوردار می‌شوند. 💥

11. تقویت عضلات پشتی باعث بهبود کشش و انعطاف‌پذیری می‌شود

با تمرینات مناسب، عضلات پشتی انعطاف‌پذیری بیشتری پیدا می‌کنند و این باعث بهبود حرکت در حرکات کششی، یوگا و ورزش‌های استقامتی می‌شود. 🧘‍♀️

12. عضلات پشتی ممکن است در شبیه‌سازی وضعیت‌های دیگر بدن تاثیرگذار باشند

حرکات زیادی در ورزش‌هایی مانند ژیمناستیک و یوگا از عضلات پشتی به عنوان مبنای حرکت استفاده می‌کنند. به‌طور مثال، در حرکت سوپرمن (Superman Pose) عضلات پشتی درگیر شده و حرکت را تثبیت می‌کنند. 🦸‍♂️

13. عضلات پشتی در ورزش‌های استقامتی حیاتی‌اند

تقویت عضلات پشتی به‌ویژه در ورزش‌هایی مانند دویدن طولانی‌مدت، دوچرخه‌سواری و شنا که نیاز به تعادل و استقامت بدن دارند، حیاتی است. 🚴‍♂️

14. عضلات پشت برای حرکات قدرتی کلیدی هستند

عضلات پشتی در ورزش‌های قدرتی مانند ددلیفت، اسکوات و هیپ تراست که نیاز به حرکات سنگین و قدرتمند دارند، به تثبیت و قدرت بدن کمک می‌کنند. 🏋️‍♀️

15. تمرینات پشتی می‌توانند باعث کاهش فشار بر روی زانوها شوند

با تقویت عضلات پشتی، بار فشار روی مفاصل زانو کاهش می‌یابد. این امر به‌ویژه در افراد مبتلا به مشکلات زانو و همچنین در ورزشکاران اهمیت دارد. 🦵

16. عضلات پشتی در روان‌شناسی بدن تاثیرگذارند

تمرینات و تقویت عضلات پشتی به‌ویژه در ورزش‌هایی مانند یوگا می‌تواند به افزایش اعتماد به نفس و بهبود وضعیت روانی کمک کند. 🧠

17. عضلات پشتی به حفاظت از سیستم عصبی کمک می‌کنند

تقویت عضلات پشتی به محافظت از سیستم عصبی و نخاع کمک کرده و می‌تواند از فشار به اعصاب نخاعی در هنگام حرکت‌های نامناسب جلوگیری کند. ⚡

18. عضلات پشتی می‌توانند بر سلامت گوارش تاثیرگذار باشند

تقویت عضلات پشتی باعث بهبود وضعیت بدن، فشار کمتر بر روی دستگاه گوارش و در نتیجه بهبود عملکرد سیستم گوارش می‌شود. 🍽️

19. نقش عضلات پشتی در دگرگونی وضعیت بدن

تقویت عضلات پشتی به‌ویژه در افرادی که دچار گودی کمر هستند، می‌تواند به تغییر وضعیت بدنی و رفع مشکلات قدیمی کمک کند. 💡

20. عضلات پشتی و افزایش انرژی

با تقویت عضلات پشتی، بدن می‌تواند انرژی بیشتری برای انجام فعالیت‌های روزمره و ورزش‌های شدیدتر به‌دست آورد. 🔋

نتیجه‌گیری

Conclusion

در این بررسی‌ها، به تحلیل دقیق عضلات مختلف بدن، به‌ویژه عضلات مرتبط با ستون فقرات پرداختیم. هر عضله نقش خاص خود را در حفظ تعادل، استقامت و حرکت بهینه بدن ایفا می‌کند. تقویت این عضلات با تمرینات هدفمند می‌تواند به بهبود عملکرد بدنی، جلوگیری از آسیب‌های عضلانی و کاهش دردهای مزمن کمک کند. در نهایت، آگاهی از آناتومی و عملکرد عضلات به ما اجازه می‌دهد که تمرینات بهینه‌تری را برای حفظ سلامت و قدرت بدنی انجام دهیم.

عضلات پشت بدن

منابع

Resources

کتاب‌های آناتومی و پزشکی:

Gray's Anatomy (یکی از منابع استاندارد در آناتومی)

Netter's Atlas of Human Anatomy (اطلس تصویری معروف در آناتومی)

Clinically Oriented Anatomy نوشته Keith Moore

پایگاه‌های اطلاعاتی پزشکی:

PubMed (برای مقالات علمی و پژوهشی)

MedlinePlus (اطلاعات بهداشتی و پزشکی)

WebMD (برای اطلاعات کاربردی و عمومی)

منابع ورزشی و تمرینی:

Strength Training Anatomy نوشته Frederic Delavier

Essentials of Strength Training and Conditioning از NSCA

مقالات و برنامه‌های تمرینی شناخته‌شده توسط مربیان بین‌المللی

پایگاه‌های اطلاعاتی پزشکی:

PubMed (برای مقالات علمی و پژوهشی)

MedlinePlus (اطلاعات بهداشتی و پزشکی)

WebMD (برای اطلاعات کاربردی و عمومی)

سایت‌های تخصصی ورزشی و سلامتی:

American Council on Exercise (ACE)

National Academy of Sports Medicine (NASM)

تصاویر استفاده شده :
     (Kenhub) kenhub.com

پلانک لایف | محاسبه سلامتی بدن

بهترین ابزارهای محاسبه سلامتی بدن با روش های علمی 

توسعه یافته توسط پلانک لایف ©

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *