عضلات گردن
Neck Muscle
مقدمه
عضله گردن یکی از پیچیده‌ترین و حیاتی‌ترین بخش‌های بدن است که نقش مهمی در پشتیبانی از سر، تسهیل حرکات آن، و محافظت از مسیرهای حیاتی مانند نخاع، عروق خونی و راه‌های تنفسی ایفا می‌کند. عضله گردن نه تنها برای انجام حرکات روزمره، بلکه در پیشگیری از آسیب‌ها و بهبود عملکرد ورزشی نیز اهمیت زیادی دارند. ساختار پیچیده گردن شامل لایه‌های مختلفی از عضلات، اعصاب، و عروق است که به دقت با یکدیگر تعامل دارند. شناخت این ساختارها به ما کمک می‌کند که به اهمیت پیشگیری، توانبخشی و تقویت این عضلات بیشتر پی ببریم. این مقاله به بررسی جامع عضلات گردن، عملکرد، آسیب‌ها و روش‌های تمرینی مرتبط با آنها می‌پردازد و اطلاعاتی ارزشمند برای ورزشکاران، مربیان و عموم افراد ارائه می‌کند.
آموزش کامل عضلات گردن
1. عضلات سطحی گردن
این عضلات عمدتاً مسئول حرکات بزرگ‌تر گردن و ثبات آن هستند.
پلاتیسما | Platysma
پلاتیسما (Platysma) یک عضله نازک و سطحی در جلوی گردن است که از بالای قفسه سینه شروع شده و به فک پایین و پوست صورت متصل می‌شود. این عضله در حرکات احساسی صورت (مانند کشیدن لب پایین و چروک کردن پوست گردن) نقش دارد و به‌طور غیرمستقیم از افتادگی پوست گردن جلوگیری می‌کند.
عصب‌دهی: توسط شاخه گردنی عصب صورتی (Facial Nerve).
وظایف:
- کشیدن پوست گردن و پایین آوردن لب.
- حفاظت از ساختارهای گردن.
- کمک به حالات احساسی صورت.
پلاتیسما در جراحی‌های زیبایی گردن و صورت مورد توجه قرار می‌گیرد و تمرینات تقویتی برای آن به کاهش افتادگی پوست گردن کمک می‌کند.
تصویر عضله پلاتیسما | Platysma
جناغی چنبری پستانکی | Sternocleidomastoid
جناغی‌چنبری‌پستانکی (Sternocleidomastoid) یک عضله بلند و قوی در دو طرف گردن است که از استخوان جناغ (Sternum) و ترقوه (Clavicle) شروع شده و به زایده ماستوئید استخوان گیجگاهی (Mastoid Process) متصل می‌شود. این عضله به حرکات گردن و سر کمک می‌کند.
عصب‌دهی: توسط عصب جانبی (Accessory Nerve – Cranial Nerve XI).
وظایف:
- چرخش سر به طرفین.
- خم کردن گردن به جلو و طرفین.
- تثبیت سر و کمک به وضعیت بدنی مناسب.
این عضله در حرکات سر و گردن بسیار مؤثر است و نقش مهمی در حفظ تعادل و هماهنگی بدن دارد. ضعف یا آسیب در این عضله می‌تواند باعث محدودیت حرکت یا درد گردن شود.
تصویر عضله جناغی چنبری پستانکی | Sternocleidomastoid
2. عضلات عمقی قدامی گردن
این عضلات زیر ساختارهای سطحی قرار گرفته‌اند و در تثبیت و حرکات دقیق‌تر گردن نقش دارند.
طولی گردن | Longus colli
طولی گردن (Longus Colli) یک عضله عمقی در جلوی ستون فقرات گردنی است که از مهره‌های گردنی و برخی مهره‌های بالایی پشتی شروع شده و به زواید مهره‌های گردنی دیگر متصل می‌شود. این عضله از سه بخش فوقانی، عمودی، و تحتانی تشکیل شده است.
عصب‌دهی: توسط شاخه‌های عصبی نخاعی گردنی (C2 تا C6).
وظایف:
- خم کردن گردن به جلو (فلکسیون گردن).
- تثبیت مهره‌های گردنی.
- کمک به حرکات جانبی گردن و کاهش فشار روی ستون فقرات.
این عضله نقش کلیدی در پایداری و کنترل حرکات ظریف گردن دارد و تقویت آن می‌تواند به بهبود وضعیت بدنی و کاهش دردهای گردنی کمک کند.
تصویر عضله طولی گردن | Longus colli
طولی سری | Longus capitis
طولی سری (Longus Capitis) یک عضله عمقی در جلوی ستون فقرات گردنی است که از زواید عرضی مهره‌های گردنی (C3 تا C6) شروع شده و به بخش قاعده‌ای استخوان پس‌سری (Occipital Bone) متصل می‌شود. این عضله در حرکات سر و گردن نقش دارد.
عصب‌دهی: توسط شاخه‌های عصبی گردنی (C1 تا C3).
وظایف:
- خم کردن سر و گردن به جلو.
- کمک به حرکات جانبی سر و گردن.
- تثبیت مهره‌های گردنی در وضعیت‌های مختلف.
این عضله با پشتیبانی از حرکات ظریف گردن و تثبیت سر، نقش مهمی در حفظ وضعیت بدنی و کاهش تنش در ناحیه گردن ایفا می‌کند. تقویت این عضله می‌تواند به بهبود دردهای گردنی و بهبود ثبات گردن کمک کند.
تصویر عضله طولی سری | Longus capitis
راست قدامی سری | Rectus capitis anterior
راست قدامی سری (Rectus Capitis Anterior) یک عضله کوچک و عمقی در جلوی ستون فقرات گردنی است که در پایه جمجمه قرار دارد. این عضله از زایده عرضی مهره اطلس (C1) شروع شده و به قاعده استخوان پس‌سری (Occipital Bone) متصل می‌شود.
عصب‌دهی: توسط شاخه‌های قدامی اعصاب نخاعی گردنی (C1 و C2).
وظایف:
- خم کردن سر به جلو.
- کمک به حرکات ظریف جانبی سر.
- تثبیت مفصل اطلس-اکسیپیتال برای حفظ تعادل و پایداری جمجمه.
این عضله نقش مهمی در حرکات کوچک و تثبیت جمجمه دارد و تقویت یا حفظ سلامت آن برای بهبود وضعیت گردن و کاهش دردهای ناشی از ضعف عضلات عمقی گردن اهمیت دارد.
تصویر عضله راست قدامی سری | Rectus capitis anterior
راست جانبی سری | Rectus capitis lateralis
راست جانبی سری (Rectus Capitis Lateralis) یک عضله کوچک و عمقی در طرفین ستون فقرات گردنی است که در اتصال سر به گردن نقش دارد. این عضله از زایده عرضی مهره اطلس (C1) شروع شده و به سطح تحتانی استخوان پس‌سری (Occipital Bone) متصل می‌شود.
عصب‌دهی: توسط شاخه‌های قدامی اعصاب نخاعی گردنی (C1 و C2).
وظایف:
- خم کردن سر به طرفین (حرکت جانبی سر).
- تثبیت مفصل اطلس-اکسیپیتال برای حفظ تعادل سر.
- کمک به حرکات ظریف و دقیق سر در راستای حرکات گردن.
این عضله در حرکات کنترل‌شده و پایداری سر نقش مهمی دارد و به حفظ هم‌ترازی سر و گردن کمک می‌کند. ضعف یا تنش در این عضله می‌تواند منجر به اختلال در حرکات گردن یا ایجاد دردهای ناحیه گردنی شود.
تصویر عضله راست جانبی سری | Rectus capitis lateralis
3. عضلات جانبی گردن
این عضلات در حرکات جانبی و کمک به تنفس نقش دارند.
لواتور اسکاپولا | Levator scapulae
عضله لواتور اسکاپولا | Levator Scapulae یکی از عضلات عمقی ناحیه گردن و کتف است که از زواید عرضی مهره‌های گردنی (C1 تا C4) شروع شده و به بخش فوقانی زاویه داخلی تیغه کتف (Scapula) متصل می‌شود.
عصب‌دهی:
توسط شاخه‌های اعصاب نخاعی گردنی (C3 و C4) و همچنین عصب اسکاپولار پشتی (Dorsal Scapular Nerve) از ریشه عصبی C5.
وظایف:
- بالا بردن تیغه کتف (elevation).
- چرخش داخلی تیغه کتف که باعث پایین رفتن زاویه خارجی آن می‌شود.
- تثبیت تیغه کتف هنگام حرکات بازو.
- کمک به خم کردن و چرخش گردن به یک سمت، در صورتی که کتف ثابت باشد
اهمیت بالینی:
این عضله در مواردی مانند وضعیت‌های بدنی نامناسب (مانند نشستن طولانی‌مدت پشت میز) ممکن است دچار گرفتگی شود که می‌تواند به درد گردن و شانه منجر شود. همچنین می‌تواند در سندرم‌های مرتبط با درد گردن و بالای کتف (مانند سندرم درد میوفاشیال) نقش داشته باشد.
تصویر عضله لواتور اسکاپولا | Levator scapulae
اسکالن قدامی | Scalene anterior
اسکالن قدامی (Scalene Anterior) یکی از عضلات عمقی گردن است که از زواید عرضی مهره‌های گردنی (C3 تا C6) شروع شده و به دنده اول متصل می‌شود.
عصب‌دهی: توسط شاخه‌های قدامی اعصاب نخاعی گردنی (C4 تا C6).
وظایف:
- خم کردن گردن به طرفین و کمک به چرخش آن.
- بالا بردن دنده اول در هنگام دم عمیق (عملکرد به‌عنوان عضله کمکی تنفس).
- تثبیت مهره‌های گردنی در وضعیت‌های مختلف.
این عضله نقش مهمی در حرکات و پایداری گردن دارد و می‌تواند در مواردی مانند سندرم خروجی قفسه سینه باعث فشردگی عروق و اعصاب شود.
تصویر عضله اسکالن قدامی | Scalene anterior
اسکالن میانی | Scalene medius
اسکالن میانی (Scalene Medius) بزرگ‌ترین عضله از گروه اسکالن‌ها است که از زواید عرضی مهره‌های گردنی (C2 تا C7) شروع شده و به دنده اول متصل می‌شود.
عصب‌دهی: توسط شاخه‌های قدامی اعصاب نخاعی گردنی (C3 تا C8).
وظایف:
- خم کردن گردن به طرفین.
- بالا بردن دنده اول در هنگام دم عمیق (به‌عنوان عضله کمکی تنفس).
- تثبیت و پایداری گردن.
این عضله در حرکات جانبی گردن و تنفس نقش دارد و ممکن است در برخی شرایط مانند سندرم خروجی قفسه سینه دچار تنش یا فشار شود.
تصویر عضله اسکالن میانی | Scalene medius
اسکالن خلفی | Scalene posterior
اسکالن خلفی (Scalene Posterior) کوچک‌ترین عضله در گروه اسکالن‌ها است که از زواید عرضی مهره‌های گردنی (C4 تا C6) شروع شده و به سطح خارجی دنده دوم متصل می‌شود.
عصب‌دهی: توسط شاخه‌های قدامی اعصاب نخاعی گردنی (C6 تا C8).
وظایف:
- خم کردن گردن به طرفین.
- بالا بردن دنده دوم در هنگام دم عمیق (عملکرد به‌عنوان عضله کمکی تنفس).
این عضله نقش مهمی در حرکات جانبی گردن و کمک به فرآیند تنفس دارد و در مقایسه با سایر عضلات اسکالن کمتر تحت فشار قرار می‌گیرد.
تصویر عضله اسکالن خلفی | Scalene posterior
4. عضلات خلفی گردن | عمقی و سطحی
این عضلات مسئول حرکات چرخشی، خم شدن به عقب، و تثبیت سر و گردن هستند.
ذوزنقه‌ای | Trapezius
ذوزنقه‌ای (Trapezius) یک عضله بزرگ و سطحی در پشت است که از قاعده جمجمه تا مهره‌های پشتی امتداد دارد و به شانه‌ها متصل می‌شود.
عصب‌دهی: توسط عصب جانبی (Accessory Nerve – Cranial Nerve XI) و شاخه‌های عصبی گردنی (C3 و C4).
وظایف:
- بالا بردن و پایین آوردن شانه‌ها.
- جمع کردن و تثبیت کتف‌ها.
- کمک به حرکات گردن و سر.
این عضله در حرکات شانه و گردن نقش حیاتی دارد و به پایداری و تعادل بالاتنه کمک می‌کند.
تصویر عضله ذوزنقه‌ای | Trapezius
اسپلنیوس سَری | Splenius capitis
اسپلنیوس سری (Splenius Capitis) یک عضله سطحی در پشت گردن است که از مهره‌های گردنی و پشتی بالایی شروع شده و به استخوان پس‌سری (Occipital Bone) و زایده ماستوئید (Mastoid Process) متصل می‌شود.
عصب‌دهی: توسط شاخه‌های پشتی اعصاب نخاعی گردنی (C3 و C4).
وظایف:
- چرخش و خم کردن سر به طرفین.
- باز کردن (اکستانسیون) سر و گردن.
این عضله در حرکات چرخشی و باز کردن گردن و سر نقش کلیدی دارد و به حفظ تعادل و هم‌ترازی گردن کمک می‌کند.
تصویر عضله اسپلنیوس سَری | Splenius capitis
اسپلنیوس گردنی | Splenius cervicis
اسپلنیوس گردنی (Splenius Cervicis) یک عضله سطحی در پشت گردن و قسمت بالایی پشت است که از مهره‌های پشتی بالایی (T3 تا T6) شروع شده و به زواید عرضی مهره‌های گردنی (C1 تا C3) متصل می‌شود.
عصب‌دهی: توسط شاخه‌های پشتی اعصاب نخاعی گردنی (C4 تا C8).
وظایف:
- چرخش و خم کردن گردن به طرفین.
- باز کردن (اکستانسیون) گردن.
این عضله به حرکات و پایداری گردن کمک کرده و در هماهنگی حرکات سر و گردن نقش دارد.
تصویر عضله اسپلنیوس گردنی | Splenius cervicis
نیمه‌خاری سری | Semispinalis capitis
نیمه‌خاری سری (Semispinalis Capitis) یک عضله عمقی در پشت گردن و قسمت بالایی پشت است که از زواید عرضی مهره‌های گردنی و پشتی (C4 تا T6) شروع شده و به سطح پشتی استخوان پس‌سری (Occipital Bone) متصل می‌شود.
عصب‌دهی: توسط شاخه‌های پشتی اعصاب نخاعی گردنی.
وظایف:
- باز کردن (اکستانسیون) سر و گردن.
- کمک به چرخش سر به طرفین.
- تثبیت مهره‌های گردنی و حفظ تعادل سر.
این عضله نقش کلیدی در حرکات ظریف و پایداری سر و گردن ایفا می‌کند.
تصویر عضله نیمه‌خاری سری | Semispinalis capitis
نیمه‌خاری گردنی | Semispinalis cervicis
نیمه‌خاری گردنی (Semispinalis Cervicis) یک عضله عمقی در پشت گردن است که از زواید عرضی مهره‌های پشتی (T1 تا T6) شروع شده و به زواید خاری مهره‌های گردنی (C2 تا C5) متصل می‌شود.
عصب‌دهی: توسط شاخه‌های پشتی اعصاب نخاعی.
وظایف:
- باز کردن (اکستانسیون) گردن.
- کمک به چرخش و خم کردن گردن به طرفین.
- تثبیت مهره‌های گردنی و بهبود تعادل گردن.
این عضله در حرکات و پایداری گردن نقش کلیدی دارد و به حفظ وضعیت مناسب گردن کمک می‌کند.
تصویر عضله نیمه‌خاری گردنی | Semispinalis cervicis
راست خلفی بزرگ سَری | Rectus capitis posterior major
راست خلفی بزرگ سری (Rectus Capitis Posterior Major) یک عضله عمقی و کوچک در ناحیه پشت گردن است که از زایده خاری مهره اطلس دوم (C2) شروع شده و به سطح تحتانی استخوان پس‌سری (Occipital Bone) متصل می‌شود.
عصب‌دهی: توسط شاخه پشتی عصب نخاعی (C1 – عصب زیرپس‌سری).
وظایف:
- باز کردن (اکستانسیون) سر.
- چرخش سر به طرفین.
- کمک به تثبیت مفصل اطلس-اکسیپیتال.
این عضله در حرکات ظریف و تثبیت جمجمه نقش مهمی ایفا می‌کند و به حفظ تعادل سر کمک می‌کند.
تصویر عضله راست خلفی بزرگ سَری | Rectus capitis posterior major
راست خلفی کوچک سَری | Rectus capitis posterior minor
راست خلفی کوچک سری (Rectus Capitis Posterior Minor) یک عضله کوچک و عمقی در پشت گردن است که از برجستگی خلفی مهره اطلس (C1) شروع شده و به سطح تحتانی استخوان پس‌سری (Occipital Bone) متصل می‌شود.
عصب‌دهی: توسط شاخه پشتی عصب نخاعی (C1 – عصب زیرپس‌سری).
وظایف:
- باز کردن (اکستانسیون) سر.
- کمک به حرکات ظریف سر.
- تثبیت مفصل اطلس-اکسیپیتال برای حفظ تعادل جمجمه.
این عضله در حرکات کوچک و تثبیت وضعیت سر نقش مهمی دارد.
تصویر عضله راست خلفی کوچک سَری | Rectus capitis posterior minor
مایل فوقانی سَری | Obliquus capitis superior
مایل فوقانی سری (Obliquus Capitis Superior) یک عضله کوچک و عمقی در پشت گردن است که از زایده عرضی مهره اطلس (C1) شروع شده و به سطح تحتانی استخوان پس‌سری (Occipital Bone) متصل می‌شود.
عصب‌دهی: توسط شاخه پشتی عصب نخاعی (C1 – عصب زیرپس‌سری).
وظایف:
- خم کردن سر به طرفین.
- کمک به باز کردن (اکستانسیون) سر.
- تثبیت مفصل اطلس-اکسیپیتال برای حفظ تعادل جمجمه.
این عضله در حرکات ظریف و پایداری سر نقش دارد و بخشی از عضلات زیرپس‌سری محسوب می‌شود.
تصویر عضله مایل فوقانی سَری | Obliquus capitis superior
مایل تحتانی سَری | Obliquus capitis inferior
مایل تحتانی سری (Obliquus Capitis Inferior) یک عضله کوچک و قوی در پشت گردن است که از زایده خاری مهره محور (C2) شروع شده و به زایده عرضی مهره اطلس (C1) متصل می‌شود.
عصب‌دهی: توسط شاخه پشتی عصب نخاعی (C1 – عصب زیرپس‌سری).
وظایف:
- چرخش سر به طرفین (از طریق چرخاندن مهره اطلس).
- تثبیت مهره اطلس و محور.
- کمک به حرکات ظریف و تعادل جمجمه.
این عضله تنها عضله زیرپس‌سری است که به استخوان پس‌سری متصل نمی‌شود و نقش اصلی آن در چرخش سر است.
تصویر عضله مایل تحتانی سَری | Obliquus capitis inferior
5. عضلات متصل به استخوان هیوئید
این عضلات در حرکات بلع و تثبیت گردن نقش دارند و به دو گروه تقسیم می‌شوند.
عضلات بالای هیوئید
مایلوهیوئید | Mylohyoid
مایلوهیوئید (Mylohyoid) یک عضله نازک و پهن در کف دهان است که از سطح داخلی فک پایین (Mandible) شروع شده و به استخوان هیوئید (Hyoid Bone) متصل می‌شود.
عصب‌دهی: توسط عصب مایلوهیوئید که از عصب آلوئولار تحتانی (شاخه‌ای از عصب سه‌قلو – Trigeminal Nerve) منشأ می‌گیرد.
وظایف:
- بالا بردن کف دهان و زبان در هنگام بلع و صحبت.
- کمک به پایین آوردن فک پایین.
- تثبیت استخوان هیوئید.
این عضله نقش مهمی در بلع، جویدن، و حرکات زبان دارد و کف دهان را تشکیل می‌دهد.
تصویر عضله مایلوهیوئید | Mylohyoid
جنیو‌هیوئید | Geniohyoid
جنیو‌هیوئید (Geniohyoid) یک عضله کوچک و باریک در کف دهان است که از برجستگی‌های چانه‌ای (Mental Spines) سطح داخلی فک پایین (Mandible) شروع شده و به استخوان هیوئید (Hyoid Bone) متصل می‌شود.
عصب‌دهی: توسط شاخه‌ای از عصب هیپوگلوسال (Hypoglossal Nerve – Cranial Nerve XII) که از C1 منشأ می‌گیرد.
وظایف:
- بالا بردن استخوان هیوئید در هنگام بلع.
- کمک به پایین آوردن فک پایین.
- کشیدن هیوئید به جلو برای تسهیل حرکات زبان و دهان.
این عضله در بلع و تثبیت استخوان هیوئید نقش مهمی دارد و در عملکردهای دهان و گلو مؤثر است.
تصویر عضله جنیو‌هیوئید | Geniohyoid
استیلوهیوئید | Stylohyoid
استیلوهیوئید (Stylohyoid) یک عضله نازک و بلند است که از زایده استیلوئید (Styloid Process) استخوان گیجگاهی شروع شده و به استخوان هیوئید (Hyoid Bone) متصل می‌شود.
عصب‌دهی: توسط شاخه‌ای از عصب صورت (Facial Nerve – Cranial Nerve VII).
وظایف:
- بالا بردن و کشیدن استخوان هیوئید به عقب.
- کمک به بلع با بالا بردن کف دهان و تثبیت استخوان هیوئید.
این عضله نقش کلیدی در فرآیند بلع و تثبیت استخوان هیوئید دارد و با دیگر عضلات فوق‌هیوئیدی هماهنگ عمل می‌کند.
تصویر عضله استیلوهیوئید | Stylohyoid
دیگاستریک | Digastric
دیگاستریک (Digastric) یک عضله دوشکمی است که از دو بخش شکم قدامی و شکم خلفی تشکیل شده و به‌وسیله یک تاندون میانی به استخوان هیوئید متصل می‌شود.
مبدأ و اتصال:
- شکم خلفی: از زایده ماستوئید (Mastoid Process) استخوان گیجگاهی شروع می‌شود.
- شکم قدامی: از بخش داخلی فک پایین (Mandible) منشأ می‌گیرد.
- هر دو بخش به استخوان هیوئید متصل می‌شوند.
عصب‌دهی:
- شکم قدامی: توسط عصب مایلوهیوئید (شاخه‌ای از عصب سه‌قلو – Trigeminal Nerve).
- شکم خلفی: توسط شاخه‌ای از عصب صورت (Facial Nerve – Cranial Nerve VII).
وظایف:
- بالا بردن استخوان هیوئید در هنگام بلع و صحبت.
- پایین آوردن فک پایین برای باز کردن دهان.
این عضله در عملکردهای بلع، صحبت، و حرکات فک پایین نقش حیاتی دارد.
تصویر عضله دیگاستریک | Digastric
عضلات زیر هیوئید
جناغی هیوئیدی | Sternohyoid
جناغی‌هیوئیدی (Sternohyoid) یک عضله بلند و سطحی در گردن است که از استخوان جناغ (Sternum) شروع شده و به استخوان هیوئید (Hyoid Bone) متصل می‌شود.
عصب‌دهی: توسط شاخه‌های عصب گردنی (C1 تا C3) از طریق حلقه گردنی (Ansa Cervicalis).
وظایف:
- پایین کشیدن استخوان هیوئید پس از بلع.
- تثبیت استخوان هیوئید برای حرکات دیگر عضلات گردن و فک.
این عضله بخشی از عضلات تحت‌هیوئیدی است و در تنظیم موقعیت استخوان هیوئید و کمک به حرکات بلع نقش دارد.
تصویر عضله جناغی هیوئیدی | Sternohyoid
اوموهیوئید | Omohyoid
اوموهیوئید (Omohyoid) یک عضله بلند و نازک از گروه عضلات تحت‌هیوئیدی است که دارای دو بخش (شکم فوقانی و شکم تحتانی) بوده و توسط یک تاندون میانی به هم متصل می‌شوند.
مبدأ و اتصال:
- شکم تحتانی: از لبه فوقانی استخوان کتف (Scapula) شروع می‌شود.
- شکم فوقانی: به استخوان هیوئید (Hyoid Bone) متصل می‌شود.
عصب‌دهی: توسط شاخه‌های عصبی گردنی (C1 تا C3) از طریق حلقه گردنی (Ansa Cervicalis).
وظایف:
- پایین کشیدن استخوان هیوئید.
- تثبیت و تنظیم موقعیت استخوان هیوئید برای عملکرد بلع و گفتار.
- کمک به کاهش فشار روی ساختارهای عمقی گردن با کشیدن فاسیا.
این عضله به تعادل و حرکات ظریف گردن و هیوئید کمک می‌کند.
تصویر عضله اوموهیوئید | Omohyoid
جناغی تیروئیدی | Sternothyroid
جناغی‌تیروئیدی (Sternothyroid) یک عضله بلند و عمقی در گروه عضلات تحت‌هیوئیدی است که از استخوان جناغ (Sternum) شروع شده و به غضروف تیروئید (Thyroid Cartilage) متصل می‌شود.
عصب‌دهی: توسط شاخه‌های عصبی گردنی (C1 تا C3) از طریق حلقه گردنی (Ansa Cervicalis).
وظایف:
- پایین کشیدن غضروف تیروئید.
- کمک به تنظیم و تثبیت ساختارهای مربوط به حنجره در فرآیند بلع و گفتار.
این عضله نقش مهمی در حرکات و پایداری حنجره ایفا می‌کند و در هماهنگی با سایر عضلات تحت‌هیوئیدی عمل می‌کند.
تصویر عضله جناغی تیروئیدی | Sternothyroid
تیروهیوئیدی | Thyrohyoid
تیروهیوئیدی (Thyrohyoid) یک عضله کوتاه و عمقی از گروه عضلات تحت‌هیوئیدی است که از غضروف تیروئید (Thyroid Cartilage) شروع شده و به استخوان هیوئید (Hyoid Bone) متصل می‌شود.
عصب‌دهی: توسط شاخه عصبی C1 که از طریق عصب هیپوگلوسال (Hypoglossal Nerve – Cranial Nerve XII) منتقل می‌شود.
وظایف:
- پایین کشیدن استخوان هیوئید.
- بالا بردن غضروف تیروئید در هنگام بلع و گفتار.
این عضله در تنظیم حرکات حنجره و تثبیت استخوان هیوئید نقش کلیدی دارد.
تصویر عضله تیروهیوئیدی | Thyrohyoid
تاثیر تمرینات ورزشی بر تقویت عضلات گردن
افزایش قدرت و استقامت عضلانی
تمرینات منظم موجب تقویت عضلات گردن می‌شوند و آنها را قادر می‌سازند تا وزن سر را بهتر تحمل کرده و از ساختارهای حساس مانند مهره‌ها، دیسک‌ها و اعصاب حمایت کنند. این قدرت و استقامت اضافی از خستگی و آسیب‌دیدگی ناشی از حرکات تکراری یا فشارهای ناگهانی جلوگیری می‌کند.
بهبود انعطاف‌پذیری و دامنه حرکتی
حرکات ورزشی به کشش و افزایش انعطاف‌پذیری عضلات گردن کمک می‌کنند. این امر موجب بهبود دامنه حرکتی سر و گردن می‌شود و از محدودیت‌های حرکتی ناشی از سفتی یا گرفتگی عضلات جلوگیری می‌کند.
پیشگیری و کاهش درد گردن
تمرینات تقویتی و کششی می‌توانند تنش عضلانی را کاهش دهند و از فشار اضافی روی مهره‌ها و دیسک‌های گردنی بکاهند. این مسئله به‌ویژه برای افرادی که دچار درد گردن ناشی از وضعیت‌های نامناسب یا فعالیت‌های تکراری هستند، بسیار مفید است.
بهبود وضعیت بدنی
تمرینات گردن به تثبیت و تقویت عضلات عمقی کمک می‌کنند که نقش مهمی در حفظ تعادل و هم‌ترازی ستون فقرات گردنی دارند. این موضوع می‌تواند به اصلاح وضعیت بدنی و جلوگیری از مشکلاتی مانند سر به جلو یا خمیدگی شانه‌ها منجر شود.
افزایش پایداری و تعادل
عضلات گردن در پایداری سر و تعادل کلی بدن نقش حیاتی دارند. تمرینات این ناحیه به هماهنگی بهتر بین عضلات گردن، شانه‌ها، و ستون فقرات کمک می‌کنند و موجب کاهش خطر آسیب‌دیدگی، به‌ویژه در ورزشکاران و افرادی که فعالیت‌های بدنی شدید دارند، می‌شوند.
کمک به سلامت روان و کاهش استرس
حرکات کششی گردن می‌توانند تنش و فشار موجود در عضلات این ناحیه را کاهش دهند و احساس آرامش و راحتی ایجاد کنند. این موضوع به کاهش استرس‌های جسمی و روانی کمک می‌کند.
نتیجه‌گیری
تمرینات و حرکات ورزشی گردن نه‌تنها برای افزایش قدرت و عملکرد عضلات گردن ضروری هستند، بلکه به بهبود کیفیت زندگی، کاهش آسیب‌ها، و پیشگیری از مشکلات شایع گردنی کمک می‌کنند. انجام تمرینات به‌صورت منظم و با تکنیک صحیح، تأثیرات مثبت این حرکات را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد.
آسیب‌ها و بیماری‌های رایج
آسیب شلاقی | Whiplash
آسیب شلاقی (Whiplash) یک آسیب به گردن است که معمولاً به دلیل حرکت ناگهانی و شدید سر به جلو و سپس به عقب رخ می‌دهد. این آسیب اغلب در تصادفات رانندگی، به‌ویژه برخوردهای عقب، دیده می‌شود.
ویژگی‌ها:
- شامل کشیدگی یا پارگی عضلات، لیگامان‌ها، و بافت‌های نرم گردن است.
- ممکن است باعث درد گردن، کاهش دامنه حرکتی، سردرد، سرگیجه، و گاهی علائمی مانند درد شانه یا بازو شود.
درمان:
- استراحت، فیزیوتراپی، تمرینات کششی و تقویتی، و در موارد حاد، داروهای ضدالتهابی یا مسکن‌ها.
آسیب شلاقی معمولاً با درمان مناسب بهبود می‌یابد، اما در برخی موارد می‌تواند به مشکلات طولانی‌مدت منجر شود.
تصویری از آسیب شلاقی | Whiplash
گرفتگی عضلات گردن
گرفتگی عضلات گردن وضعیتی است که در آن عضلات گردن به‌طور ناگهانی یا مداوم دچار انقباض می‌شوند و باعث درد، محدودیت حرکت، و گاهی سردرد می‌گردند.
علل شایع:
- وضعیت نامناسب بدن (مانند نشستن طولانی‌مدت).
- استرس یا تنش روانی.
- آسیب‌های جزئی یا کشیدگی عضلات.
- خوابیدن در وضعیت نامناسب.
- اختلالات مرتبط با گردن، مانند دیسک گردنی.
درمان:
- استراحت و استفاده از کمپرس گرم یا سرد.
- تمرینات کششی و ماساژ.
- استفاده از مسکن‌ها یا داروهای ضدالتهابی در موارد شدید.
پیشگیری با حفظ وضعیت بدنی مناسب و انجام تمرینات گردن امکان‌پذیر است.
تصویری از گرفتگی عضلات
دیسک گردنی | Cervical Disc
دیسک گردنی (Cervical Disc) به دیسک‌های بین‌مهره‌ای گردن اشاره دارد که بین مهره‌های گردنی (C1 تا C7) قرار دارند. این دیسک‌ها از حلقه فیبری خارجی (Annulus Fibrosus) و هسته ژلاتینی داخلی (Nucleus Pulposus) تشکیل شده‌اند و به جذب شوک و حفظ انعطاف‌پذیری گردن کمک می‌کنند.
مشکلات شایع دیسک گردنی:
- فتق دیسک گردنی (Cervical Disc Herniation): بیرون‌زدگی یا پارگی دیسک که ممکن است به اعصاب نخاعی فشار وارد کند.
- دژنراسیون دیسک (Cervical Disc Degeneration): فرسایش و کاهش عملکرد دیسک به دلیل افزایش سن یا آسیب.
علائم:
- درد گردن.
- بی‌حسی یا ضعف در بازوها و دست‌ها.
- کاهش دامنه حرکتی.
درمان:
از استراحت و فیزیوتراپی تا جراحی در موارد شدید، بسته به شدت مشکل.
تصویری از دیسک گردنی | Cervical Disc
آرتروز گردن | Cervical Osteoarthritis
آرتروز گردن (Cervical Osteoarthritis) یا اسپوندیلوز گردنی (Cervical Spondylosis) به تحلیل و فرسایش مفاصل، دیسک‌ها، و استخوان‌های ستون فقرات گردنی اشاره دارد. این وضعیت معمولاً به دلیل افزایش سن یا ساییدگی تدریجی مهره‌ها و دیسک‌ها رخ می‌دهد.
علائم:
- درد و سفتی گردن.
- کاهش دامنه حرکتی.
- سردرد (معمولاً در پشت سر).
- گاهی بی‌حسی یا ضعف در بازوها و دست‌ها.
علل:
- تحلیل دیسک‌ها.
- رشد زائده‌های استخوانی (Bone Spurs).
- خشکی و کاهش انعطاف‌پذیری لیگامان‌ها.
درمان:
- مدیریت درد با داروها و فیزیوتراپی.
- تمرینات تقویتی و کششی.
- جراحی در موارد شدید.
این بیماری معمولاً مزمن است، اما با مراقبت مناسب می‌توان علائم را کنترل کرد.
تصویری از آرتروز گردن | Cervical Osteoarthritis
روش‌های توانبخشی و درمان
فیزیوتراپی: شامل تمرکز بر حرکات اصلاحی و تقویتی برای بازیابی عملکرد طبیعی عضلات است.
ماساژ درمانی: این روش به کاهش تنش عضلات، افزایش گردش خون و بهبود انعطاف‌پذیری کمک می‌کند.
تزریق‌های درمانی: مانند تزریق کورتیکواستروئیدها برای کاهش التهاب در موارد شدید.
استفاده از بریس: بریس‌های گردنی برای تثبیت گردن و کاهش حرکات اضافی در مواقع آسیب مفید هستند.
تمرینات توانبخشی: این تمرینات با تمرکز بر بازگشت تدریجی عملکرد عضلات طراحی می‌شوند.
نکات جالب و کاربردی
- عضلات گردن بیش از 20% از وزن سر را تحمل می‌کنند که این مسئله نشان‌دهنده استحکام و پایداری بالای آنها است.
- وضعیت نادرست بدن می‌تواند فشار زیادی به عضله گردن وارد کند، به خصوص در زمان استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی.
- انجام حرکات کششی و تقویتی منظم می‌تواند از بروز بسیاری از آسیب‌ها جلوگیری کند.
- نوشیدن آب کافی برای حفظ انعطاف عضلات و جلوگیری از گرفتگی ضروری است.
نتیجه‌گیری
عضلات گردن نقش کلیدی در حفظ عملکرد بدن، جلوگیری از آسیب‌ها و بهبود کیفیت زندگی دارند. با توجه به پیچیدگی و اهمیت این عضلات، آگاهی از ساختار، عملکرد و روش‌های مراقبتی آنها می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و عملکرد ورزشی کمک کند. انجام تمرینات منظم، حفظ وضعیت مناسب بدن و پیشگیری از آسیب‌ها از مهم‌ترین اقدامات برای تقویت این عضلات حیاتی هستند.
منابع
کتاب‌های آناتومی و پزشکی:
Gray's Anatomy (یکی از منابع استاندارد در آناتومی)
Netter's Atlas of Human Anatomy (اطلس تصویری معروف در آناتومی)
Clinically Oriented Anatomy نوشته Keith Moore
منابع ورزشی و تمرینی:
Strength Training Anatomy نوشته Frederic Delavier
Essentials of Strength Training and Conditioning از NSCA
مقالات و برنامه‌های تمرینی شناخته‌شده توسط مربیان بین‌المللی
پایگاه‌های اطلاعاتی پزشکی:
PubMed (برای مقالات علمی و پژوهشی)
MedlinePlus (اطلاعات بهداشتی و پزشکی)
WebMD (برای اطلاعات کاربردی و عمومی)
سایت‌های تخصصی ورزشی و سلامتی:
تصاویر استفاده شده :
(Kenhub) kenhub.com
مطالعه بیشتر
پلانک لایف | محاسبه سلامتی بدن
بهترین ابزارهای محاسبه سلامتی بدن با روش های علمی
توسعه یافته توسط پلانک لایف ©